NOR-NORI-NORK irrealisak Gipuzkoan: eginen hedadura eta *ezan adizkien zenbait berrikuntza

• Leturiaga Angoitia, Olatz ^[1]
  1. [1] Universidad del País Vasco/Euskal Herriko Unibertsitatea

     Universidad del País Vasco/Euskal Herriko Unibertsitatea

     Leioa, España

     
• Localización: Fontes linguae vasconum: Studia et documenta, ISSN 0046-435X, Año nº 54, Nº 134, 2022 (Ejemplar dedicado a: Fontes Linguae Vasconum), págs. 375-413
• Idioma: euskera
• Títulos paralelos:
  • Auxiliares tripersonales no indicativos en Gipuzkoa: difusión de egin e innovaciones de auxiliares con base *ezan
  • Tripersonal irrealis verbal forms in Gipuzkoa: diffusion of egin and innovations in auxiliaries with *ezan
• Enlaces
  • Texto completo (pdf)
• Resumen
  • español

    Este trabajo ahonda la evolución de los auxiliares tripersonales no indicativos de Gipuzkoa (central). He analizado los textos de los siglos XVI-XIX y también formas verbales compiladas en monografías. El auxiliar egin se ha utilizado en amplias zonas del centro de Gipuzkoa, pero no es fácil discernir qué nivel de asentamiento ha tenido en Beterri y en el nordeste de Gipuzkoa. Sobre todo en la zona de Tolosa y Beterri también hallamos el antiguo auxiliar *ezan, y no todos los ejemplos son arcaísmos; muestro innovaciones de auxiliares con base *ezan, que indicarían que lingüísticamente varias zonas del centro de Gipuzkoa han convergido hacia la franja centro-oriental del País Vasco.

  • English

    This work deals with the tripersonal irrealis verbal forms of (central) Gipuzkoa. I have analyzed 16th-19th century texts and also monographs. The auxiliary egin has been used in a large area of central Gipuzkoa, although it is not easy to determine how strong this feature has been in Beterri and in the north-eastern part of Gipuzkoa. Especially in Tolosaldea and Beterri regions the ancient auxiliary *ezan is also present, and not all instances are archaisms. I reveal some innovations arising in tripersonal irrealis verbal forms with *ezan, which would indicate that linguistically several areas of central Gipuzkoa have converged towards the central-eastern area of the Basque Country.

  • euskara

    Lan honetan, Gipuzkoa (erdialde)ko NOR-NORI-NORK irrealisen bilakaeran sakondu nahi da. XVI.-XIX. mendeetako testuei begiratu diet, baita herrietako egungo euskara deskribatzen duten monografiei ere. Gipuzkoa erdialdeko eremu zabalean erabili da mendebaleko egin sail tripertsonalean, nahiz eta zaila den jakitea Beterrin eta Gipuzkoa (ipar)ekialdean zenbateko lekua izan duen. Tolosaldean eta Beterrin, bereziki, *ezan zaharra ere badago, eta adibide guztiak ez dira arkaismoak. Hala, *ezanen irrealis tripertsonaletan gertatutako zenbait berrikuntza edo aldaketa aurkeztu ditut, Gipuzkoa (erdialde)ko eskualde batzuek Euskal Herriko erdi-ekialdearekin izandako harremana erakuts baitezakete.