Resumen de Сядзіба і малая радзіма як тэкстаўтваральныя феномены ў рускай і беларускай літаратуры
- español
El artículo compara el texto de mansión en la poesía rusa y el texto de la pequeña patria en la poesía bielorrusa. Se muestra que los supertextos considerados realizan las mismas funciones en la cultura rusa y bielorrusa, lo que da motivos para la conclusión sobre su equivalencia funcional. Primero, el texto de mansión y el texto de la pequeña patria participan en la formación de la imagen nacional del mundo y el sistema de valores (función de modelado del mundo), creando una serie de imágenes-símbolos, oposiciones semánticas, inherentes para cultura rusa y bielorrusa. En segundo lugar, dados supertextos cumplen la función de retransmitir la memoria cultural, asegurando la continuidad de la tradición en períodos históricos críticos. En tercer lugar, en la estructura del texto de mansión y el texto de la pequeña patria ocurre un diálogo cultural, que contribuye a la búsqueda de una nueva palabra artística, superando los significados culturales estereotipados (función estética). El funcionamiento continuo de los superrtextos considerados durante varios siglos (siglos XVIII–XXI para el texto de mansión, siglos XX–XXI para el texto de la pequeña patria) muestra su valor y significado para las culturas rusa y bielorrusa, así como las particularidades de estas culturas nacionales. En la cultura rusa, desde el período de las reformas de Pedro I, la tradición europea (escrita) juega un papel importante, cuya asimilación por las élites educadas conduce a una división cultural entre la nobleza y el pueblo. Las élites educadas bielorrusas en el período de renacimiento nacional (segunda mitad del siglo XIX - principios del siglo XX) se centran en la tradición del folclore (oral), que determinó el carácter específico de la cultura bielorrusa a lo largo de los siglos y se reflejó en el texto de la pequeña patria.
- English
The article compares the manor text in Russian poetry and the text of the small homeland in Belarusian poetry. It is shown these supertexts perform the same functions in Russian and Belarusian culture, which gives grounds for conclusion about their functional equivalence. First the manor text and the text of the small homeland participate in the formation of the national picture of the world and the system of values (world-modeling function), creating a number of images-symbols, semantic oppositions, characteristic of Russian and Belarusian cultures. Second these supertexts perform the function of retransmitting cultural memory, ensuring the continuity of tradition in critical historical periods. Third in the structure of the manor text and the text of the small homeland there is a cultural dialogue, which contributes to the search for a new artistic word, overcoming stereotypical cultural meanings and performs an aesthetic function. The continuity of the considered supertexts for several centuries (XVIII–XXI centuries for the manor texts, XX–XXI centuries for the texts of the small homeland) shows their value for Russian and Belarusian cultures, as well as the specifics of these national cultures. In Russian culture, since the period of Peter’s reforms, a great role is played by the European (written) tradition, the assimilation of which by cultural elites leads to a cultural split between the nobility and the people. Belarusian cultural elites in the period of national revival (the first half of the XIX – beginning of the XX century) focus on the folklore (oral) tradition, which for centuries noted the specifics of Belarusian culture and reflected in the text of the small homeland.
- русский
У артыкуле супастаўляюцца сядзібны тэкст у рускай паэзіі і тэкст малой радзімы ў беларускай паэзіі. Паказана, што разглядаемыя звыштэксты выконваюць аднолькавыя функцыі ў рускай і беларускай культуры, гэта дае падставу для высновы аб іх функцыянальнай эквівалентнасці. Па-першае, сядзібны тэкст і тэкст малой радзімы ўдзельнічаюць у фарміраванні нацыянальнага вобраза свету і сістэмы каштоўнасцей (светамадэлюючая функцыя), ствараючы шэраг вобразаў-сімвалаў, семантычных апазіцый, скразных для рускай і беларускай культуры. Па-другое, дадзеныя звыштэксты выконваюць функцыю рэтрансляцыі культурнай памяці, забяспечваючы непарыўнасць традыцыі ў пераломныя гістарычныя перыяды. Па-трэцяе, у структуры сядзібнага тэксту і тэксту малой радзімы адбываецца культурны дыялог, які спрыяе пошуку новага мастацкага слова, пераадоленню стэрэатыпных культурных сэнсаў (эстэтычная функцыя). Бесперапыннае функцыянаванне разглядаемых звыштэкстаў на працягу некалькіх стагоддзяў (XVIII–ХХІ стст. для сядзібнага тэксту, ХХ–ХХІ стст. для тэксту малой радзімы) паказвае іх каштоўнасную значнасць для рускай і беларускай культур, а таксама спецыфіку дадзеных нацыянальных культур. У рускай культуры, пачынаючы з перыяду пятроўскіх рэформ, вялікую ролю адыгрывае еўрапейская (пісьмовая) традыцыя, засвойванне якой адукаванымі элітамі прыводзіць да культурнага расколу паміж дваранствам і народам. Беларускія адукаваныя эліты ў перыяд нацыянальнага адраджэння (другая палова ХІХ – пачатак ХХ стст.) арыентуюцца на фальклорную (вусную) традыцыю, што вызначыла спецыфіку беларускай культуры на працягу стагоддзяў і адлюстравалася ў тэксце малой радзімы.
