Argi polarizatu zirkularra igortzen duten molekula kiral adimendunak

• Autores: Ainhoa Oliden Sánchez, Natalia Casado, Edurne Avellanal Zaballa, Rebeca Sola Llano, Leire Gartzia Rivero, Jorge Bañuelos Prieto
• Localización: Ekaia: Euskal Herriko Unibertsitateko zientzi eta teknologi aldizkaria, ISSN 0214-9001, Nº. 45, 2024, págs. 191-207
• Idioma: euskera
• Títulos paralelos:
  • Smart quiral emitters of circularly polarized ligth
• Enlaces
  • Texto completo
• Resumen
  • English

    The design of molecules and materials able to absorb and mainly emit circularly polarized light is a sought after hot topic in chemistry and materials science. Indeed, many biomolecules are chiral and their performance can be opposite depending on their absolute configuration. In this regard, light endowed with this kind of polarization is able to resolve the involved enantiomers, whereas unpolarized light is not. Advances in organic chemistry have made it posible to access enantiomeric pure chromophores and tailor the modification of their molecular cores to enhance their photonic performance. BINOL and helicene are likely the best known among the organic chiral molecules enabling circular dichroism and circularly polarized luminescence. However, there are still some challenges that should be addressed to boost their optical performance. As a matter of fact, it would be desirable to shift their workable spectral region from the ultraviolet to the red edge of the visible and improve the fluorescence response to enhance the polarized luminescence brightness. In order to achieve these goals, dyes named BODIPY could be suitable candidates thanks to their versatile and rich chemistry which makes it posible to accomplish the required structural modifications. In this paper we introduce two approaches to induce tunable chirality in BODIPYs; helicoBODIPYs and BINOL-O-BODIPYs, and discuss their molecular design motivation as well as their viability as optically active systems.

  • euskara

    Modu zirkularrean polarizatuta dagoen argia xurgatzeko eta batez ere igortzeko gai diren molekula zein material kiralen garapena egungo gaia da kimikan eta materialen zientzietan. Izan ere, biomolekula ugari kiralak dira eta haien portaera nabarmen aldatzen da molekularen konfigurazioaren arabera. Hori dela eta, argi polarizatua enantiomeroak bereizteko gai da, eta aldiz argi ez-polarizatuak ez du ahalmen hori. Kimika organikoaren inguruan egindako aurrerapenek kromoforo enantiomeriko puruak lortzea ahalbidetzen dute, bai eta haien oinarrizko egitura molekularraren birmoldaketa ere, dituzten ezaugarri fotonikoak hobetzeko. Segur aski, BINOLa eta helizenoa dira dikroismo zirkularra eta zirkularki polarizatutako luminiszentzia duten molekula kiral organiko ezagunenak. Hala ere, hainbat erronka gainditu behar dira haien portaera optikoa hobetzeko. Adibidez, interesgarria izango litzateke lan egiteko zona espektrala ultramoretik ikusgaiko alde gorrira eramatea eta molekula horien ahalmen fluoreszentea handitzea luminiszentzia polarizatuaren distira suspertzeko. Helburu horiek lortzeko, aproposak izan daitezke BODIPY izeneko koloratzaileak, duten kimika eta egitura aldakorrari esker aldaketak egin daitezkeelako egitura molekularrean eskaera kiroptikoen arabera. Hain zuzen ere, lan honetan BODIPY kromoforoan oinarrituta garatutako bi estrategia aurkezten dira kiraltasun moldagarria lortzeko; helikoBODIPYak eta BINOL-O- BODIPYak. Hurrengo lerroetan eztabaidatu egiten dira diseinu molekularraren motibazioa eta sistema optikoki aktibo gisa jarduteko dituen gaitasunak.