Retórica digital: análise de ferramentas persuasivas em massive open online courses portugueses e espanhóis

• Autores: Joana Gomes
• Directores de la Tesis: Carlos Garrido Rodríguez (dir. tes.)
• Lectura: En la Universidade de Vigo ( España ) en 2020
• Idioma: portugués
• Tribunal Calificador de la Tesis: J. Carlos Quiroga Díaz (presid.), María José Corvo Sánchez (secret.), Marcos Cánovas Méndez (voc.)
• Programa de doctorado: Programa de Doctorado en Comunicación por la Universidad de Vigo
• Materias:
  • Matemáticas
    • Ciencia de los ordenadores
      • Enseñanza con ayuda de ordenador
  • Ciencias tecnológicas
    • Tecnología de las telecomunicaciones
  • Ciencias de las artes y las letras
    • Teoría análisis y critica literarias
      • Retórica
• Enlaces
  • Tesis en acceso abierto en: Investigo
• Resumen

  • Os sucesivos avances da Computación conduciron á aparición dunha nova concepción da relación entre a tecnoloxía e o seu usuario, da cal xurdiu o concepto Captology (Fogg, 2003). Este termo é froito da redución da expresión Computer as Persuasive Technologies que supón a existencia dunha retórica de tipo tecnolóxico, e na cal se estuda a interacción ser humano-ordenador (HCI, cf. Card, Moran & Newell, 1983), nunha lóxica de persuadido-persuasor.

    Esta retórica de tipo tecnolóxico é parte dun campo máis amplo, o da Retórica Dixital (Lanham, 1993), que é encarada non como algo novo e disruptivo senón como unha reconfiguración da Retórica Clásica. Nese ámbito, tendo en conta un dos contextos nos que a Captology opera - Educación – e a emerxencia dos MOOC (Massive Open Online Courses, Siemens & Downes, 2008) como contornos virtuais de experiencias innovadoras de aprendizaxe, parécenos produtivo estudar o xeito no que a persuasión se constrúe nestes espazos, partindo do marco teórico de Fogg.

    A proposta de investigación basearase nas seguintes premisas: a) O ordenador é unha tecnoloxía conscientemente configurada para persuadir, unha tecnoloxía persuasiva que manifesta as súas capacidades de persuasión a tres niveis: como ferramenta, como media e como actor social. No primeiro caso, a persuasión está asociada ao concepto de usabilidade. No segundo, a experiencia de simulación proporcionada polo media pode ser motivadora, na medida en que permite probar relacións de causa-efecto. No último caso, o ordenador, como actor social, imprime unha dimensión humanizada á tecnoloxía. Esta sensación de humanización da máquina constrúese con recurso a pistas de orde física, lingüística, social e psicolóxica. Nesta última concepción, a interacción humano-ordenador desvanécese, parecendo dar lugar a unha relación humano-(pseudo) humano.

    b) O uso das tecnoloxías persuasivas é relevante no campo da Educación para motivar a iniciación dun proceso de aprendizaxe, fomentar a busca e realización dunha determinada actividade e estimular a revisión de estratexias e de respostas.

    c) Os Massive Online Open Courses (MOOC), como recentes modalidades tecnolóxicas deseñadas exclusivamente para o ensino, son un terreo fértil para analizar o uso das tecnoloxías persuasivas. Os MOOC xurdiron hai menos dunha década e rapidamente acolleron aceptación entre estudantes e profesores de Educación Superior. Estes cursos son exemplo de innovación educativa, así como espazos de explotación de novas prácticas pedagóxicas.